Koroner Arter Hastalığı ve Koroner Bypass (CABG)

Koroner arter hastalığı; kalbi besleyen damarların kolesterol plağı nedeniyle daralması veya tıkanması sonucu kalp kasının oksijensiz kalmasıdır. En sık göğüs ağrısı (anjina), eforla nefes darlığı, çene/sol kola vuran ağrı, çabuk yorulma ve soğuk terleme ile seyreder; ileri tabloda kalp krizi gelişebilir.

Tanıda amaç, hem damar darlığının derecesini hem de kalp kasına etkisini görmek:

EKG, Efor EKG, Ekokardiyografi (istirahat ve stres),

Miyokard perfüzyon sintigrafisi veya stres EKO,

Koroner BT anjiyografi (non-invaziv anatomi),

Klasik koroner anjiyografi (tedavi planı için altın standart).

Tedavi yaklaşımı hastaya özeldir: yaşam tarzı değişikliği (sigara bırakma, diyet, egzersiz), ilaç tedavisi (antiagreganlar, statinler, betablokerler vb.), balon/stent (PCI) veya koroner bypass (CABG).

Aşağıdaki durumlarda bypass cerrahisi genellikle en uygun, uzun dönemli çözüm olarak öne çıkar:

Çok damarlı hastalık,

Sol ana koroner (LMCA) darlığı ≥ %50,

Proksimal LAD tutulumu,

Diyabetli ve yaygın hastalık,

Stent için anatomik olarak uygunsuz lezyonlar veya tekrarlayan tıkanmalar.

Koroner bypass nasıl yapılır?

Greft seçimi: En güçlü uzun dönem açıklığa sahip sol meme içi arter (LIMA) genellikle LAD’ye dikilir; safen veni ve radial arter diğer damarlara kullanılır.

Teknik:

  - On-pump CABG: Kalp-akciğer pompası ile; kompleks olgularda avantajlıdır.

  - Off-pump (atan kalpte) CABG: Uygun hastada daha az kanama ve daha hızlı toparlanma sağlayabilir.

  - Minimal invaziv / MIDCAB: Seçilmiş sınırlı damar tutulumlarında küçük kesiyle yapılabilir.

Ameliyat süreci: Ameliyat öncesi anestezi ve risk değerlendirmesi, ameliyat sırasında damarların köprülenmesi, yoğun bakımda yakın takip ve serviste mobilizasyon. Çoğu hasta 4–7 günde taburcu olur.

Ameliyat sonrası iyileşme ve sonuçlar

  - İlk haftalarda yürüyüşle başlanır, 6–12 haftada normal aktivitelere dönülür.

  - Kardiyak rehabilitasyon (egzersiz, beslenme, psikososyal destek) kalp sağlığını güçlendirir.

  - Yaşam boyu antiagregan ve kolesterol düşürücü ilaçlar, sigaranın tamamen bırakılması ve kilo/kan şekeri kontrolü, greftlerin açık kalmasına katkı sağlar.

Alternatifler ve karar süreci

Stent ve bypass, lezyon yerleşimi ve hastalık yaygınlığına göre değerlendirilir. Kalp Ekibi (kalp damar cerrahı + kardiyolog) ile çok disiplinli karar, uzun dönem sonuçlar açısından kritik önemdedir.

Prof. Dr. Kadir Durgut, Konya Şehir Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi kliniğinde, hastaya özel cerrahi planlama ve modern tekniklerle koroner bypass uygulamaktadır.

Bilgilendirme notu: Bu içerik tanı/tedavi önerisi yerine geçmez; kişisel değerlendirme için muayene şarttır.